Ellipsis Nədir?
Ellipsis, yazılı və şifahi ifadələrdə müəyyən bir hissəni atmaq və ya mətnin davam etdiyini göstərmək üçün istifadə olunan üç nöqtədən (“…”) ibarət bir işarədir. Bu işarə, oxucuya və ya dinləyiciyə müəyyən bir hissənin atıldığını və ya sözlərin arxasında başqa bir fikrin gizləndiyini göstərir.
Ellipsis-in Mənası
Ellipsis sözü yunan mənşəli “elleipsis” sözündən gəlir və “atılma” və ya “əksiklik” mənasını verir. Yazıda istifadə olunan ellipsis, əsasən üç nöqtədən ibarət olur və cümlədə müəyyən bir hissənin buraxıldığını bildirir.
Ellipsis-in İstifadə Sahələri
Yazıda Ellipsis
Ellipsis, yazılı mətndə müxtəlif məqsədlərlə istifadə olunur. Əsasən aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə edilir:
- Mətnin Qısaldılması: Mətndə uzun ifadələrin və ya sitatların qısaldılması üçün istifadə olunur. Məsələn, “Bu gün hava çox gözəldir… amma yağış yağacaq.”
- Davamlılıq Göstərmək: Bir düşüncənin və ya cümlənin davam etdiyini bildirmək üçün istifadə olunur. Məsələn, “Mən səni sevirəm…”
- Suspens Yaratmaq: Oxucuya və ya dinləyiciyə müəyyən bir gərginlik və ya sirr yaratmaq üçün istifadə olunur. Məsələn, “O qapını açdı və gördü ki…”
Şifahi Nitqdə Ellipsis
Şifahi nitqdə ellipsis, danışan şəxsin müəyyən bir hissəni atladığını və ya danışığı kəsdiyini göstərmək üçün istifadə olunur. Bu, danışığın təbii axışını və ritmini saxlamağa kömək edir. Məsələn, “Mən onu… bilirsən də… çox istəyirəm.”
Ellipsis ilə Bağlı Maraqlı Məlumatlar
Akademik Yazılarda Ellipsis
Akademik yazılarda, ellipsis sitatların qısaldılması və ya müəyyən hissələrin çıxarılması üçün geniş istifadə olunur. Bu, sitatların əsas məğzini pozmadan mətni daha qısa və oxunaqlı edir.
Ədəbiyyatda Ellipsis
Ədəbiyyatda ellipsis, müəlliflərin oxucuların təsəvvürünü canlandırmaq və mətnin dramatik təsirini artırmaq üçün istifadə etdikləri bir vasitədir. Bu işarə, oxucuların mətnin arxasında gizlənən mənaları araşdırmasına və düşünməsinə imkan verir.
Ellipsis İstifadəsi ilə Bağlı Qaydalar
Üç və ya Dörd Nöqtə
Ellipsis, adətən üç nöqtədən ibarət olur (“…”). Lakin, bəzən cümlənin sonunda gəldikdə, dörd nöqtə istifadə edilir: birincisi nöqtə, qalan üçü isə ellipsis işarəsi kimi. Məsələn, “O, gələcəyini söylədi… və gəldi.”
Boşluq İstifadəsi
Ellipsis işarəsi ilə əvvəlki və sonrakı sözlər arasında boşluq qoymaq lazımdır. Məsələn, “Bu gün… hava çox gözəldir.”
Nəticə
Ellipsis, yazılı və şifahi ifadələrdə müəyyən bir hissəni atmaq və ya mətndə davamlılıq göstərmək üçün istifadə olunan bir işarədir. Bu işarə, oxuculara və dinləyicilərə müəyyən bir məna çatdırmaq və ya təsəvvür yaratmaq üçün istifadə edilir. Ellipsis, mətndə gərginlik və ya sirr yaratmaq, sitatları qısaltmaq və ya cümlənin davam etdiyini bildirmək üçün geniş şəkildə istifadə olunur.
Ellipsis haqqında daha çox məlumat əldə etmək və onun müxtəlif istifadələri haqqında öyrənmək üçün müxtəlif ədəbiyyat və yazı qaydaları mənbələrinə müraciət edə bilərsiniz.